Ղարաբաղում ապագա չեն տեսնում ադրբեջանական դրոշի ներքո
Հասարակություն
Ng.ru-ն գրում է, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցությունների մեկնարկը, որի ուղղությամբ կողմերը շարժվում են, դեռ հեռու է թվում։ Ադրբեջանական կողմը նշում է, որ նման պայմանագիր կնքելիս կողմերը պետք է ճանաչեն միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, և դրան «կնպաստի ադրբեջանական բանակի հզորացումը»։ Միաժամանակ Բաքուն կոչ է անում համաշխարհային հանրությանը զենք չմատակարարել Հայաստանին և պահանջում է անհապաղ զինաթափել չճանաչված ԼՂՀ պաշտպանության բանակը։ Հայաստանի իշխանությունները կարծես թե համակերպվել են «անխուսափելիի» հետ, և ապրիլի 12-ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը խորհրդարանին ասել է, որ միջազգային հանրությունը կոչ է անում Հայաստանին «իջեցնել Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի նշաձողը, հակառակ դեպքում նա չի կարող օգնություն ցուցաբերել հայկական կողմին»։ Այսպիսով, չճանաչված տարածաշրջանին կարգավիճակ շնորհելու ողջ երկարաժամկետ աշխատանքը, ներառյալ ջանքերը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում, նետվում են պատմության աղբանոցը, և այժմ Հայաստանի իշխանությունները հույսը դնում են միայն Ղարաբաղի հայերի իրավունքների, ազատությունների և անվտանգության ապահովման վրա Ադրբեջանի կազմում:
Ասել, որ Հայաստանի վարչապետի հայտարարությունը կոշտ արձագանք և լայն հնչեղություն է առաջացրել Ստեփանակերտում, նշանակում է ոչինչ չասել։ Չճանաչված հանրապետության խորհրդարանում բուռն քննարկումներ են տեղի ունեցել, սկսվել են տեղական իշխանությունների անհապաղ խորհրդակցությունները բանակի և պաշտպանության զորքերի հրամանատարական կազմի հետ, արտահայտվել են հասարակական կազմակերպությունները։ Ապրիլի 14-ին խորհրդարանի արտահերթ նիստում հայտարարություն է ընդունվել, որում միանշանակ ընդգծվել է, որ «Հայաստանի և Ադրբեջանի «խաղաղության» օրակարգի շրջանակներում Արցախը Ադրբեջանին բռնի միացնելու վերաբերյալ ցանկացած բանակցային գործընթաց, ինչպես նաև դրանից բխող ցանկացած փաստաթղթի ստորագրումը խարխլում է ոչ միայն Արցախի պետականությունը, այլ նաև արցախահայության իր պատմական հայրենիքում ապրելու անքակտելի իրավունքը»։ Ղարաբաղի պատգամավորները Հայաստանի իշխանություններից պահանջել են հրաժարվել իրենց ներկայիս «աղետալի դիրքորոշումից», ինչպես նաև ընդգծել են, որ ոչ մի իշխանություն իրավունք չունի խաղաղության պատրվակի տակ իջեցնել Արցախի կարգավիճակի բանակցային նշաձողը, ինչպես նաև միջազգայնորեն ճանաչված ինքնորոշման իրավունքը։
Ըստ երևանյան խորհրդարանական ընդդիմության` ոչ մի կասկած չկա, որ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կատարում է թուրք-ադրբեջանական տանդեմի բոլոր պահանջները և Արցախը Ադրբեջանին հանձնելու ապազգային որոշում է կայացրել։ Այդ մասին, մասնավորապես, ասված է Դաշնակցություն կուսակցության բյուրոյի հայտարարության մեջ. «Ո՛չ Փաշինյանը, ո՛չ էլ քաղաքական որևէ ուժ չունի մանդատ նման ճակատագրական որոշում կայացնելու՝ անտեսելով արցախցիների կարծիքը»։
Իր պատմական հայրենիքում Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքն ամրագրված է միջազգային իրավական ակտերով, և 2007 թվականից ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում այն համարվում է ղարաբաղյան հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորման սկզբունքներից մեկը։ Ի դեպ, ընդդիմությունը ողջ հայ ժողովրդին կոչ է արել դիմակայել ներքին ու արտաքին բոլոր սպառնալիքներին, չհուսահատվել ու պայքարել «հանուն ժողովրդի իրավունքների ու շահերի»։
Այսպիսով, Հայաստանի իշխանությունները հայտարարում են, որ իրենց համար կարևոր են Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ազատությունների, իրավունքների և անվտանգության երաշխիքները։ Բայց թե ինչպե՞ս կարելի է երաշխավորվել Ղարաբաղի հայերի ազատությունները, իրավունքներն ու անվտանգությունը Ադրբեջանի կազմում, կարծես թե ոչ ոք չի մտածել։ Այսօր դա հնարավոր չէ բազմաթիվ պատճառներով։ Օրինակ՝ Ադրբեջանը պնդում է, որ 2020 թվականի պատերազմից հետո ղարաբաղյան խնդիրը լուծվել է, և ոչ միայն նման խնդիր, այլ նաև, ըստ էության, անգամ ԼՂ-ի նման աշխարհագրական անվանում այլևս գոյություն չունի։ Պատճառները իսկապես շատ են, դրանք կարելի է երկար թվարկել, քանի որ ադրբեջանական կողմը դեռևս չի դրսևորել ոչ մի քայլ դեպի խաղաղություն և չի արտահայտել մարդկանց նվազագույն անվտանգությունը երաշխավորելու ցանկություն։ Միայն վերջնագրեր ու սպառնալիքներ: Բաքուն անգամ չի ցանկանում վերանայել իր քաղաքական բառապաշարը։ Իսկ Լեռնային Ղարաբաղում մոտ 120 հազար բնակիչ կա։ Այդ մարդկանց ոչ ոք չի հարցրել, թե ո՞վ և ինչպե՞ս է ապահովելու իրենց իրավունքները, ազատությունները և անվտանգությունը Ադրբեջանի դրոշի ներքո։ Հայաստանի ներկայիս իշխանությունները շտապում են դեպի «խաղաղության դարաշրջան»՝ չստանալով Ղարաբաղի հայերի անվտանգության երաշխիքներ, բայց ստանում են ադրբեջանական նոր անցակետեր արդեն ինքնիշխան Հայաստանի տարածքում և տոտալ շրջափակման շարունակություն։
Մինչ աշխարհը զբաղված է ուկրաինական պատերազմով, այնտեղ՝ այդ մի փոքրիկ կտոր հողի վրա, նորից էթնիկ զտումներ են նախապատրաստվում։ Եվ չկա ուժ, որը կարող է կանխել դա։ Հետո, իհարկե, փաստից հետո ընդհանուր ափսոսանք կարտահայտվի։ Բայց դա դժվար թե օգնի հերթական անգամ իրենց տները լքած վերջին հայերին...Այո՛, կարելի է ըմբռնումով վերաբերվել Ադրբեջանի հետ բարիդրացիական հարաբերություններ հաստատելու իշխանությունների ցանկությանը։ Ո՞վ չի ուզում խաղաղություն, բայց այն ամենի ֆոնին, ինչ տեղի է ունենում, անհնար է վստահել Ադրբեջանի «բարի կամքին»...Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցությունների հեռանկարները, նույնիսկ Ռուսաստանի օգնությամբ, մշուշոտ են։ Երևանում և երկրի այլ քաղաքներում, ինչպես և Լեռնային Ղարաբաղում, բողոքի նոր ալիք է բարձրանում ընդդեմ Արցախի լիակատար «հանձնման» Ադրբեջանին։
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը
