«Տրամադրությունները փոխվել են. հասարակությունը կուտակում է արտահերթի պոտենցիալը». «Փաստ»
Մամուլ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Նախօրեին Հայաստանի 9 համայնքում անցկացվեցին տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններ: Քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալ յանի հետ զրույցում խոսել ենք ՏԻՄ ընտրությունների նախընտրական շրջանի ու արդեն բուն ընտրական գործընթացների մասին: Մինչ բուն ընտրություններին անցնելը, Արմեն Բադալյանը շեշտեց իշխող ուժի, իր խոսքերով, չակերտավոր նախընտրական կամպանիայի մասին:
«Հասկանալի է, որ «Քաղաքացիական պայմանագիրը» մարզերում ազդեցիկ գործիչներ չունի: Հաշվի առնելով այդ հանգամանքը՝ իշխանության քաղաքականությունը հետևյալն էր՝ սպասել համայնքի ղեկավարի պաշտոնավարման ժամկետը լրանա, նշանակել նոր պաշտոնակատար, որն այդ կարճ ժամանակահատվածում՝ ընտրություններից մոտ մեկ ամիս առաջ, վարչական ռեսուրսը կվերցներ իր հսկողության տակ:
Այդ ընթացքում պաշտոնյաներ էր ազատում, նոր պաշտոնյաներ նշանակում ու, օգտագործելով վարչական ռեսուրսը, փորձելու էր ընտրություններում ապահովել իր հաղթանակը: Մյուս տարբերակով էլ համայնքի ղեկավարներին կալանավորելու միջոցն էին օգտագործում, ինչպես Մեղրիի ու Գորիսի և մի քանի այլ համայնքների դեպքում էր: Մեծ հաշվով, կրկնեմ, իշխանությունները ցույց տվեցին, որ իրենք մարզերի քաղաքներում այդ ազդեցիկ գործիչները չունեն: Գյուղերի պարագայում իրավիճակը մի քիչ այլ է, դրա համար գյուղերում տեղի ունեցած ընտրությունները մեծամա - սամբ հօգուտ իշխանության էին»,-«Փաստի» հետ զրույցում նշեց քաղտեխնոլոգը:
Ինչ վերաբերում է ընդդիմության նախընտրական կամպանիային՝ նա հավելեց. «Գյումրիում միայն ՀՀԿ-ն էր մասնակցում, որը, կարծես, հաղթահարում է 5 տոկոսի շեմը: Իսկ «Հայաստան» դաշինքը Գորիսում աջակցում էր «Առուշ Առուշանյան» դաշինքին: Մեղրիում «Հայաստան» դաշինքը թեկնածու չուներ: Մեծ հաշվով, ինչպես իշխանությունը չունի ազդեցիկ գործիչներ մարզային տարածքային կառույցներում, այնպես էլ ընդդիմադիր ուժերը չունեն: Իհարկե, որոշ բացառություններով, բայց բոլորի թերությունն է այն, որ մարզերում ակտիվ գործունեություն, որպես այդպիսին, չեն կարողանում իրականացնել: Պատճառը ազդեցիկ գործիչներ չունենալն է, իսկ չունեն, որովհետև ակտիվ գործունեություն չեն իրականացնում: Նախընտրական կամպանիան ցույց տվեց, որ թե՛ իշխող ուժը, թե՛ ընդդիմադիր հիմնական ուժերը լուրջ անելիքներ ունեն մարզերում»:
Անդրադառնալով ՏԻՄ ընտրությունների արդյունքներին՝ քաղտեխնոլոգը մի քանի ուղղություն առանձնացրեց: «Մենք տեսանք, որ քաղաքներում ՔՊ-ն պարտվում է, բացառությամբ Դիլիջանի, քանի որ այնտեղ ընդդիմադիրները ակտիվ ներկայացուցիչ չունեին: Մինչդեռ ակտիվ ներկայացուցիչ ունենալու պարագայում ՔՊ-ն քաղաքներում պարտվում է: Գյուղերի պարագայում պատկերն այլ է. այստեղ իշխող ուժը հիմնականում հաղթել է: Գյուղերը կտրված են քաղաքից, հիմնական հեռուստաալիքը սովորաբար միայն Հ1-ն է, ու գյուղերի բնակչության վրա շատ հեշտ է ազդել: Իշխանությունը հաղթեց Սյունիքի Տեղ և Տաթև համայնքներում, բայց պարտվեց Որոտանում ու Շուռնուխում, այն գյուղերում, որտեղ հունիսին հաղթել էր: Այս գյուղերում ունեցած պարտությունը ցուցիչն էր նրա, որ հունիսին գրանցած հաղթանակը այնտեղ քվեարկած զինվորների շնորհիվ էր: Իսկ ՏԻՄ ընտրություններին զինվորներն իրավունք չունեն մասնակցելու: Մինչդեռ մինչ այս շատ էին ասում, որ այդ երկու գյուղերը տուժել են, բայց քվեարկել են իշխանության օգտին: Այն ժամանակ ասում էինք, որ այդ քվեարկությունը եղել է շնորհիվ տեղի ոստիկանական ու զինվորական ուժերի»,-ասաց նա:
Բադալյանի խոսքով, Գյումրիում շատ ուժեղ էր աշխատում իշխանական թիմը՝ ցույց տալու, որ այնտեղ իրականում ազդեցություն ունի:
«Մինչդեռ պարզվեց, որ Գյումրիում շատ ավելի քիչ ձայն է ստացել, քան հունիսի 20-ի ընտրությունների ժամանակ: ՏԻՄ ընտրություններում հաղթեց «Բալասանյան» դաշինքը: Այլ հարց է՝ «Բալասանյան» դաշինքի հետ կոալիցիա կլինի, թե ոչ, բայց, ամեն դեպքում, փաստացի, իշխող թիմը հաղթողից 7 տոկոսով քիչ ձայն է ստացել: Ըստ այդմ, ընդհանուր առմամբ, կարող ենք փաստել, որ վարչապետն այլևս չի կարող ասել՝ «ես իրավունք ունեմ խոսել Գյումրիի անունից», որովհետև գյումրեցիներն իրեն ձայն չեն տվել: Նա չի կարող ասել՝ «իրավունք ունեմ խոսելու Գորիսի անունից», որովհետև Գորիսն իրեն ձայն չի տվել: Չի կարող խոսել անգամ Մեղրիի անունից: Մեղրիում, իհարկե, հաղթել է այն կուսակցության թեկնածուն, որը սերտ հարաբերություններ ունի իշխող քաղաքական թիմի հետ, բայց, այնուամենայնիվ, եթե մենք դե յուրե ենք մոտենում հարցին, այս դեպքում ևս չի կարող ասել, թե իրավունք ունի խոսել Մեղրիի անունից:Ինքը կարող է խոսել Տաթև, Տեղ գյուղերի բնակիչների անունից, բայց չի կարող խոսել Շուռնուխի, Որոտանի, Մեղրիի, Գյումրիի ու Գորիսի անունից»:
Արմեն Բադալյանը շեշտեց, որ այս ընտրություններում հետաքրքիր էր հատկապես Գորիսի՝ կալանավորված քաղաքապետ Առուշ Առուշանյանի հաղթանակը. «Գորիսում հաղթել է մի թեկնածու, որը բանտում է: Նա բանտից ջախջախիչ հաղթանակ տարավ, չնայած այն հանգամանքին, որ, ըստ տեղեկությունների, Գորիսում ոստիկանական ուժեր էին կուտակվել, անգամ շտաբում խուզարկություն կատարվեց: Տարածվել էին լուրեր, որ իշխանությունը գումարներ է բաժանել, թեպետ սա հետո ոչ թե որպես ընտրակաշառք, այլ սոցիալական աջակցություն ներկայացվեց: Միևնույն ժամանակ հիշեցնեմ, որ երբ Ն. Փաշինյանը ընդդիմադիր էր, այդ սոցիալական աջակցությանը ընտրակաշառք էր անվանում»:
Արմեն Բադալյանն ընդգծեց՝ թեպետ իշխող ուժը որոշ տեղերում ազդեցություն ուներ, բայց յուրաքանչյուրում ավելի քիչ ձայն ստացավ, քան հունիսի 20-ի ընտրություններում. «Այսինքն, իր այն պնդումը, թե կարող էր ամբողջ ՀՀ անունից խոսել, այլևս չի կարող անել: Նա այլևս չի կարող ամբողջ ՀՀ անունից խոսել: Իհարկե, դե յուրե կարող է, բայց փաստացի իրեն կհիշեցնեն, որ նշված քաղաքներում ինքը պարտվել է: Սա միաժամանակ նշանակում է, որ գյուղերի ուղղությամբ պետք է աշխատանք տանել, որովհետև գյուղերում իր ազդեցությունն ուժեղ է: Իսկ մարզային քաղաքներում իր նվազող ազդեցությունը պետք է ավելի չեզոքացնել: Սա, ըստ իս, ընդդիմության գործը պետք է լինի: Այդպես պետք է պատրաստվել հաջորդ՝ դեկտեմբերի 5-ի՝ ավելի մեծ ընտրություններին»:
Քաղտեխնոլոգը նշեց ՏԻՄ ընտրությունների արդյունքների հիմքում առկա փոփոխությունների մասին:
«Այնտեղ, որտեղ իշխող ուժը պարտվեց, տրամադրությունները փոխվել են: Ընտրությունների արդյունքները հենց դա են ցույց տալիս: Մասնավորապես, ցույց են տալիս, որ նույն Գորիսում վարչապետը չունի այն ազդեցությունը, որը միգուցե ուներ: Վարչապետի նկատմամբ Սյունիքի այն վերաբերմունքը, որը կար նոյեմբերի 9-ի կապիտուլ յացիոն ակտից հետո, պահպանվեց քաղաքակիրթ ձևով՝ քվեարկության միջոցով: Տրամադրությունները փոխվել են, ինչը նշանակում է, որ ակտիվորեն պետք է լծվել աշխատանքի, ընդդիմադիր ուժերը պետք է ակտիվորեն գյուղ առ գյուղ, համայնք առ համայնք աշխատեն ու հաջողություններ կունենան, ինչի վառ ապացույցն այս ՏԻՄ ընտրություններն էին: Թե ինչքանով հետագայում կհաջողվի, չեմ կարող ասել, բայց մի բան հստակ է. իշխող քաղաքական ուժը «բեբաշար» է: Ահռելի մեծ ռեսուրս էին կենտրոնացրել Գյումրիում, բոլոր հնարավոր միջոցներն էին կիրառում Գորիսում: Իրենց համար Գորիսում հաղթանակ տանելը սկզբունքային հարց էր, բայց Գորիսում պարտվեցին, իրենց համար սկզբունքային հարց էր հաղթել նաև Գյումրիում, բայց այստեղ ոչ իշխանական ուժերին տրված ձայներն էին շատ: Խոսքը ձայների էական տարբերության մասին է: Սա նշանակում է, որ Գյումրին էականորեն հակաիշխանական տրամադրություններ ունի»:
Ամփոփելով՝ նա հավելեց. «Եթե ընդդիմությունը մարզային վերոնշյալ աշխատանքներն իրականացնի, չի բացառվում, որ հաջորդ տարի նորից արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների գնանք: Հասարակությունը դրա պոտենցիալը, կարծես, արդեն կուտակում է: Տրամադրությունները փոխվում են, բանտից մարդը հաղթում է իշխանությանը, ինչը քաղաքի բնակչության մեծ պայքարի ոգու մասին է խոսում»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
