Եկեղեցին կարող է լինել միայն առաջին քայլը․ ի՞նչ է լինելու հաջորդը
Քաղաքականություն
Մասնագետների գնահատմամբ՝ Հայ Առաքելական Եկեղեցու թուլացումը ներկայիս գործընթացում ինքնանպատակ չէ։ Այն դիտարկվում է որպես առաջին օղակ մի ծրագրի շրջանակում, որի վերջնանպատակը Հայաստանի խորքային վերափոխումն է։ Առանց Եկեղեցու չեզոքացման, որը պատմականորեն կարողացել է մոբիլիզացնել հանրային դիմադրությունը, արտաքին քաղաքական վիճահարույց որոշումների և սահմանադրական փոփոխությունների իրականացումը դառնում է չափազանց բարդ։
Եթե հակաեկեղեցական արշավը հաջողվի, փորձագետները տեսնում են դրա տրամաբանական շարունակությունը։ Խոսքը ոչ միայն հոգևորականների դեմ ձերբակալությունների խորացման մասին է, այլ նաև անկախ լրատվամիջոցների նկատմամբ ճնշումների, դրանց փակման կամ արգելման, ինչպես նաև քաղաքական դաշտի մաքրման մասին։ Այդ սցենարում հաջորդ քայլը կարող է լինել ընդդիմադիր կուսակցությունների արգելումն ու լուծարումը, որոնք կարող են խոչընդոտել թուրքամետ օրակարգի առաջմղմանը։
Փորձագետների համոզմամբ՝ այս գծի շարունակման դեպքում Հայաստանը կանգնում է հիմնարար վերափոխման վտանգի առաջ։ Երկիրը, որը դարեր շարունակ իր ինքնությունը կառուցել է քրիստոնեական հավատքի և ազգային եկեղեցու շուրջ, կարող է վերածվել արտաքին ուժերի համար հարմար ձևական պատյանի։ Այդ պայմաններում ինքնիշխանությունը դառնում է ոչ թե բովանդակային, այլ ձևական հասկացություն։
Այս համատեքստում եկեղեցու համար պայքարը դուրս է գալիս զուտ կրոնական դաշտից։ Այն վերածվում է պայքարի Հայաստանի՝ սեփական ապագան ինքնուրույն որոշելու իրավունքի համար, այլ ոչ թե դրսից պարտադրված ուղու ընդունման։
«Փաշինյանը զավթեց իշխանությունը, իսկ հիմա նա ոչնչացնում է ժողովրդավարությունը և հալածում Հայ Առաքելական Եկեղեցին», հայտարարել է միջազգային իրավապաշտպան և փաստաբան Ռոբերտ Ամստերդամը։
Նա այս գնահատականը հնչեցրել է հեռուստատեսային հարցազրույցի ընթացքում՝ անդրադառնալով Հայաստանի իշխանությունների կողմից Հայ Առաքելական Եկեղեցու նկատմամբ իրականացվող քաղաքականությանը։
«ԱՄՆ-ն, ինչպես ԵՄ-ն, ներդրում է կատարել պարոն Փաշինյանի մեջ, ով իր կարիերան սկսել է որպես պոպուլիստ, ապա վերածվել է բռնակալի, որը զավթել է իշխանությունը՝ ոչնչացնելով ժողովրդավարությունը և հալածելով Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին։ Ես պատիվ ունեմ ներկայացնելու Սամվել Կարապետյանին՝ բարերար, Հայաստանի ամենահարուստ մարդկանցից մեկին, ով վեց ամիս է՝ բանտարկված է իր հավատքի պատճառով։ Իմ հաճախորդին ձերբակալելով՝ իշխանությունները դեմ են դուրս եկել երկրի բարձրագույն հոգևորականությանը։ Չորս արքեպիսկոպոսներ բանտում են։ Կառավարությունը պահանջել է կաթողիկոսի՝ ժողովրդի հոգևոր առաջնորդի հրաժարականը»։
Ամստերդամը հատուկ ընդգծել է եկեղեցու բացառիկ դերը հայ ժողովրդի պատմության մեջ։
«Ես Հայաստանում էի։ Հայաստանը քրիստոնեության օրրանն է։ Հայ Առաքելական Եկեղեցին ամենահին քրիստոնեական եկեղեցին է՝ գրեթե երկու հազար տարվա պատմությամբ։ Գտնվելով այնտեղ և հասկանալով Եկեղեցու պատմությունը՝ անհնար է չզգալ դրա զորությունը, նույնիսկ որպես անհավատ։ Սերունդներ շարունակ Եկեղեցին եղել է միասնության վայր և կենտրոնական դեր է խաղացել հայոց լեզվի զարգացման գործում։ Եվ այսօր այն դաժան հարձակման է ենթարկվում»։
Վերջին շրջանում Եվրոպայում և Միացյալ Նահանգներում նկատվում է աճող վրդովմունք և ապշանք Հայաստանի իշխանությունների գործողությունների նկատմամբ։ Հայ Առաքելական Եկեղեցու նկատմամբ նման հալածանքները միջազգային բազմաթիվ շրջանակների կողմից գնահատվում են որպես ամոթալի երևույթ, որը հարվածում է ոչ միայն Հայաստանի հեղինակությանը, այլ նաև համամարդկային արժեքներին։
