Հայերեն
Հայաստանում երկրաշարժ է տեղի ունեցել Պուտինը շնորհավորել է Ալիևին՝ մայիսի 9-ի առթիվ ԱՄՆ պետդեպը հաստատել է Ուկրաինային մատակարարած F-16 կործանիչների սպասարկման պայմանագիրը Հնդկաստանն արգելք է սահմանել Պակիստանից ապրանքների ներմուծման և տարանցման վրա ՌԴ օդային տարածքում 121 ուկրաինական ԱԹՍ է խոցվել Այսօր Աշխատանքի և աշխատավորների միջազգային օրն է Հայ-թուրքական սահմանի բացումը դաժան հետևանքներ կունենա Հայաստանի համար Ադրբեջանում դեռ երկար կհիշեն իրենց տապալված մոսկովյան գաստրոլները․ Տիգրան Աբրահամյան Ադրբեջանում դեռ երկար կհիշեն իրենց տապալված մոսկովյան գաստրոլները․ Տիգրան Աբրահամյան «Ռեալի» ևս մեկ խաղացողի համար մրցաշրջանն ավարտված է Եթե ես նախագահ չընտրվեի, Պուտինն ամբողջ Ուկրաինան գրшված կլիներ. Թրամփ Ժամկետային զինվորական ծառայությունից ազատելու գործընթաց գումարի դիմաց․ ինչ է հայտնի 

Փաշինյանը ցանկանում է մոռացության տա՞լ Ցեղասպանությունը. «Փաստ»

Մամուլ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Վերջին տարիներին Նիկոլ Փաշինյանը սովորություն է դարձրել Հայոց ցեղասպանության հիշատակի օրվա իր ավանդական՝ ձևական ուղերձները զարդարել «օրիգինալ» թեզերով, որոնք, ըստ էության, արդարացնում են նրա արտաքին քաղաքական կուրսը։

Այսպես, անցած տարի նա իր ուղերձին ավելացրեց «զոհի մեղքի» թարմ նոտաներ։ «Այլևս երբեք։ Մենք պետք է սա ասենք ոչ թե ուրիշներին, այլ ինքներս մեզ», – ընդգծում էր նա՝ առաջարկելով խնդրի արմատը փնտրել հենց հայերի վարքում և ազատել Թուրքիային պատասխանատվությունից։

Այնուհետև նա հայ ժողովրդին «հանրային հոգեկան խանգարում» ախտորոշեց՝ Հայոց ցեղասպանության պատճառած հոգեբանական տրավմայի հետևանքով, որն, ըստ նրա, արտահայտվում է որոշ «բարի հարևանների» նկատմամբ ոչ ադեկվատ վերաբերմունքով։ «Մենք հաճախ այլ երկրների հետ մեր հարաբերությունները կառուցում ենք հոգեցնցման վիճակում, և հենց այդ պատճառով երբեմն չենք կարողանում ճիշտ տարանջատել իրողություններն ու գործոնները»,– ասել էր նա։

Պատահական չէ,որ հենց այդ օրերին՝ 2024 թվականի ապրիլի 22-ին, հայտարարվեց սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացի մեկնարկի մասին։ Այսպիսով, տարանջատվեցին ոչ թե «իրողություններն ու գործոնները», այլ հենց Հայաստանի տարածքը։ Ուղերձի ավարտին վարչապետն անգամ ակնարկեց, թե իբր իր քաղաքականությունը հավանության է արժանացել ցեղասպանության զոհերի (և ոչ միայն նրանց, այլև իր կառավարման օրոք զոհվածների) կողմից. «Թող Հայոց ցեղասպանության նահատակները և մեր մյուս բոլոր նահատակները հանգիստ լինեն՝ մխիթարված Հայաստանի Հանրապետությամբ»։ Թերևս՝ հենց իշխող ուժի և նրա թուրքամետ կուրսի կողմից մխիթարված։

Այս տարի՝ Ցեղասպանության 110-ամյակի կապակցությամբ ունեցած իր ելույթում Փաշինյանը շարունակեց նույն գիծը։ Ճիշտ է, այս անգամ նա հայ ժողովրդի համար հոգեվերլուծության սեանս չանցկացրեց, փոխարենը հուշեց, թե ինչպես պետք է նշել այս օրը։ Նրա կարծիքով, հայերը պետք է սահմանափակվեն անձնական ցավով և ներքին ապրումներով, իսկ Ցեղասպանության հիշատակն ավելի ճիշտ կլինի «վայելել»՝ բացելով սահմանները հարևանների՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ։ Փաշինյանի համոզմամբ, սա կլինի հենց այդ նույն հարևանների ձեռքով սպանվածներին՝ «մեր ժողովրդի բոլոր զոհողություններին և զոհերին մեր հավատարմության առհավատչյան»։ Այս ուղերձի աբսուրդայնությունը շատ հստակ ի ցույց է դնում, թե որքան անբնական է իշխանության թուրքամետ կուրսը հայ պատմաքաղաքական իրականության համատեքստում։ Զավեշտալին այն է, որ Փաշինյանի համար Ցեղասպանությունը «իրադարձություններ են, որոնք տեղի են ունեցել Օսմանյան կայսրության գոյության վերջին շրջանում»։ Ահա ձեզ ֆոկուս-մոկուս. ինչպես Ցեղասպանության մասին խոսքում օգտագործել «Օսմանյան կայսրություն» արտահայտությունը՝ առանց մեղադրական ենթատեքստի։ Ահա այսպես։

Խոսքը, հարգելիներս, ոչ թե գործող անձի, այլ պարզապես վայրի ու ժամանակահատվածի մասին է։

Փաշինյանը բազմիցս է արտահայտել իր թերահավատությունը Հայոց ցեղասպանության հիշատակի նկատմամբ։ Այս տարվա մարտի սկզբին թուրքական մամուլին տված հարցազրույցում նա հայտարարեց. «Հայաստանի պաշտոնական դիրքորոշումն այն է, որ Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչումը ներկայում չի հանդիսանում արտաքին քաղաքականության առաջնահերթություն»։ Եվ, իրոք, թուրքական գերակայության ուղեգծով ընթացող իշխանությունների արտաքին քաղաքականության ֆոնին նման առաջնահերթությունը կլիներ գրոտեսկի հասնող։

Իսկ այս տարվա հունվարին Շվեյցարիայի հայ համայնքի հետ հանդիպման ժամանակ Փաշինյանը գնաց մի քայլ առաջ՝ առաջարկելով վերանայել պատմությունը. «Մենք պետք է վերադառնանք Հայոց ցեղասպանության պատմությանը, հասկանանք՝ ինչ է տեղի ունեցել, ինչու է տեղի ունեցել, և ինչպես ենք մենք դա ընկալել»։ Այդ ընթացքում նա ակնարկեց, որ Օսմանյան կայսրության մեղավորությունը հարցականի տակ է, մեղադրանքները հիմնված են «կիսագրագիտության» վրա, իսկ կատարվածը, ամենայն հավանականությամբ, եղել է տեղական քաղաքական խմբերի կամ նույնիսկ անհատների հակամարտություն, որտեղ մեղքի բաժին ունեն նաև «հայկական շարժումները»։

Ստացվում է, որ Ցեղասպանությունը պարզապես «ինքն իրեն է տեղի ունեցել», ինչպես որոշ պրոամերիկյան ճապոնացիների կարծիքով՝ Հիրոսիմայի վրա ռումբն «ինքն իրեն» ընկավ։ Փաշինյանի հռետորաբանությունը կարելի էր ընկալել որպես ստոկհոլմյան սինդրոմի դրսևորում, սակայն խնդիրն այն է, որ նա խոսում է ոչ թե իր անունից, այլ ամբողջ ազգի։

Առաջարկելով նշել Ցեղասպանության տարելիցը՝ որպես միայն անձնական և ընտանեկան ողբերգությունների հիշատակ, Փաշինյանը պատրաստ է գնալ էլ ավելի հեռու։ Պաշտոնական շրջանակներն արդեն մտահոգություն էին հայտնել, որ ավանդական Ջահերով երթը կարող է օգտագործվել սադրանքների և քաղաքական ելույթների համար։

Ով իմանա, գուցե շուտով Փաշինյանը կհայտարարի, որ իբր թե հայ ժողովրդի վերքերը և հոգեկան ապրումները մորմոքելու համար որոշել է ընդհանրապես արգելել Ցեղասպանության հիշատակի օրը նշել երթերով, քանզի, եթե ցավը անձնական ու ընտանեկան է, թող մնա ընտանեկան սեղանի շուրջ։ Նա նույնիսկ դատապարտեց Հանրապետության հրապարակում Թուրքիայի և Ադրբեջանի դրոշների այրման ակցիան, որը տեղի էր ունեցել երթի մեկնարկից առաջ։ Ստացվում է, որ Թուրքիային և Ադրբեջանին հայերից «պաշտպանելը» մտնում է Փաշինյանի քաղաքականության առաջնահերթությունների շրջանակ՝ ի տարբերություն հայ ժողովրդի ողբերգության միջազգային ճանաչման։

Անշուշտ, լավ կլիներ, որ հենց Ցեղասպանության մեղավոր երկիրը այն ընդուներ, զղջար և փոխհատուցում առաջարկեր (ինչպես հետհիտլերյան Գերմանիան)։ Սակայն Հայաստանին ասում են՝ ներիր նրանց, ովքեր ներողություն անգամ չեն խնդրել։

«Բարի» հարևանները մերժում են Ցեղասպանության փաստը։ Էրդողանը իր ապրիլքսանչորսյան ուղերձում խոսում է «օսմանյան հայերի հիշատակի մասին, որոնք զոհվել են Առաջին համաշխարհային պատերազմի բարդ պայմաններում», ինչպես նաև՝ «զոհվել են ապստամբությունների, ավազակախմբերի ակտիվացման, զինված խմբավորումների հակապետական գործունեության և համաճարակի հետևանքով»։ Այսպիսով, ստացվում է՝ մեղավոր են պատերազմը, ապստամբությունները, ավազակները և համաճարակը։

Ստացվում է՝ Ցեղասպանություն չի եղել։

Ավելին, Էրդողանը հայտարարում է, որ իրենք «հայերին՝ որպես թուրքական հպատակներ», հրավիրում են «կառուցել թուրքական դարը միասին՝ կողք կողքի, կարմիր աստղի և կիսալուսնի խաղաղ դրոշի հովանու տակ»։ Այսպիսով՝ ճանաչման և փոխհատուցման փոխարեն հայերին առաջարկվում է «կառուցել թուրքական դարը»։ Ադրբեջանի առաջնորդն էլ ավելի կոպիտ է արտահայտվում՝ մշտապես խոսելով «հորինված ցեղասպանության» և «կեղծված պատմության» մասին։ Սակայն հենց այս երկու հարևանների դրոշներն են, Փաշինյանի կարծիքով, արժանի պաշտպանության հայերի վիրավորանքներից, իսկ այս երկրների հետ բարեկամությունը (կարդա՝ դրանց շահերին ենթարկվելը) նա անվանում է Ցեղասպանության հիշատակը հարգելու լավագույն տարբերակ։

Զարմանալի է այն պարզամտությունը, որով Փաշինյանը փորձում է բառացիորեն հմայել իր ժողովրդին՝ կոչ անելով մոռացության և Ցեղասպանության վերաիմաստավորման։ Սա շատ նման է իր կնոջ՝ Աննա Հակոբյանի կոչերին՝ մոռանալ 44-օրյա պատերազմի պարտությունն ու զոհերին. «Եկե՛ք վերջ դնենք վշտին, լացին ու ողբին, դատարկ գավաթներին ու կենացներին… Մենք պետք է թաղենք այս ամենը այնպես, ինչպես մայրը թաղեց իր 19-ամյա որդուն», – գրել էր նա՝ կցելով լուսանկար՝ զինվորի գերեզմանի մոտ կանգնած մորից։ Փաշինյանը նույնպես պահանջում է թաղել հիշողությունն ու վիշտը։ Սակայն նման անզգույշ հռետորաբանությունը չի կարող առաջ բերել ո՛չ հաշտություն, ո՛չ ընկալում։ Մայրը երբեք չի դադարի ողբալ իր զոհված որդու համար, իսկ Հայաստանն երբեք չի մոռանա, թե ով է պատասխանատու Ցեղասպանության համար։

Ազգային հիշողությունը հավերժ է։ Ի տարբերություն իշխանության։

ԱՐՍԵՆ ՍԱՀԱԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Մենք պետք է անընդհատ հիշենք և մեր նոր սերունդներին հիշեցնենք Հայրենական Մեծ պատերազմի կարևորությունը հատկապես հայ ժողովրդի կյանքում․ Մհեր ԱվետիսյանԳործող իշխանություններն անցել են նոր հարկային տեռորի Փաշինյանը մտմտում է՝ ինչպե՞ս խուսափել Մոսկվա մեկնելուց Բագրատ Սրբազանը դատապարտել է Նոր Նորքի միջադեպը Երևանում սկսել են կառուցել ապագայի շենքերը«ՀայաՔվե» ազգային քաղաքացիական միավորումը մայիսի 17-ից Երևան քաղաքի իր գրասենյակում կազմակերպելու է «Ազատ ընտրությունների դերը ժողովրդավարական հասարակությունում» թեմայով անվճար դասընթացՈղջ աշխարհի աչքի առաջ մարդուն դաժան ծեծի ենթարկած թաղապետը կես բերան ներողություն է խնդրում, ազատ շրջում է, մասնակցում է գործակարգավարական խորհրդակցության, քանի որ աջակցում է գործող իշխանություններին․ Սողոմոնյան Գումար ստանալու համար հայտարարագիր ներկայացրածների քաղվածքում լինում են թվեր, որոնցից պետք է կամ հարկ գոյանա, կամ 50 հազարի ծախս. Նաիրի Սարգսյան (տեսանյութ) Ֆիլհարմոնիկի 100-ամյակը կնշվի Hooverphonic-ի բացառիկ ելույթով և ԱրարատԲանկի սոցիալական առաքելությամբ «‎Հայաստան» դաշինքի իմ ընկերներին առաջարկում եմ միանալ Էդգար Ղազարյանի և Նարեկ Մալյանի նախաձեռնած իմպիչմենտի գործընթացին․ Գուրգեն ՎարդանյանՊՆ փոխնախարարը՝ սահմանին շարունակվող կրակոցների մասին 14-20 տարի կամ ցմաh ազատազրկում․ ի՞նչ է սպասվում թմրամիջոց օգտագործողներին կամ շրջանառողներին Մարմարիկից մինչև Հրազդան փնտրում են երկամյա Տիգրանին. Ի՞նչ է պատմում հայրը Մեր նպատակն է, որ բոլոր երեխաները մարզվեն, ուժեղանան ու դառնան հայրենասեր. Հովհաննես Ծառուկյան Սերժ Սարգսյանը վերահաստատեց դեռ մեկ ամիս առաջ հնչեցրած իր հիմնական թեզը. Արմեն Հովասափյան Տոնական համերգ Գյումրիում ՝ նվիրված Մեծ Հայրենականի 80-ամյակինԱրծվանիկի պոչամբարի մոտակա տարածքում գտնվող ազդակիր բնակավայրերի հողերն անվտանգ են․ բնակիչները վար ու ցանքս են արել (ֆոտոշարք)«Մայիսը պետք է կրկին լինի հաղթանակների ամիս». Նաիրա Կարապետյան Պարտավոր ենք պահպանել պատմական ճշմարտությունը, դիմակայել ֆաշիզմին. Մհեր Ավետիսյան «Հայկական գործոնի» 13-րդ թողարկման ժամանակ մանրամասն քննարկել ենք թշնամական պետության ներքին դինամիկան. Ավետիք ՉալաբյանՀnւթիները hարվածել են Թել Ավիվին. «Բեն Գուրիոն» օդանավակայանի աշխատանքը դադարեցվել է Ֆրանսիայի հրապարակում բախվել են Nissan Sentra-ն և Mini Cooper-ը. կա 5 վիրավnր Այսօր Կանաչ կիրակին է. տոնը Քրիստոսի հարությամբ բնության և մարդկային կյանքի վերազարթոնքի խորհուրդն ունիՄայիսի 4-6-ը սպասվում է կարճատև անձրև և ամպրոպ Հայաստանում երկրաշարժ է տեղի ունեցել Ռոմանոս Պետրոսյանն ընտրվել է «Տավուշ հայրենակցական միություն» նախագահ Լավագույնը՝ նախկինում եղածներից․ Զելենսկին` Վատիկանում Թրամփի հետ զրույցի մասինԼավրովը Հնդկաստանի արտգործնախարարի հետ քննարկել է Պակիստանի հետ հարաբերությունների լարվածությանն առնչվող հարցերՉինական YungLE արտադրողը արևային մարտկոցը և հողմային տուրբինը ինտեգրել է էլեկտրական մոտոցիկլետին Իրանի Քերմանշահ քաղաքում կայծակի հարվածի հետևանքով երկու մարդ Է զոհվել Փառք ու պատիվ այն հայորդիներին, որոնք մեր հայրենիքի անունը միշտ բարձր են պահել. Հովհաննես Ծառուկյան Հորոսկոպ. ինչ կբերեն Վեներան եւ Պլուտոնը մայիսին՝ կենդանակերպի բոլոր նշաններին «Արարատ-Արմենիան» խոշոր հաշվով հաղթեց «Շիրակին» Պուտինը շնորհավորել է Ալիևին՝ մայիսի 9-ի առթիվ Թուրքիան փակել է իր երկինքն իսրայելական ինքնաթիռների համար և Նեթանյահուի՝ Ադրբեջան այցի համար օդային տարածքը բացելու մասին խոսք չկա․ Թուրքիայի ԱԳՆՈւկրաինայի ԶՈւ-ն Հաղթանակի շքերթին կմասնակցի Լոնդոնում Անչելոտին նշել է, թե երբ կհայտարարի իր ապագայի վերաբերյալ վեջանական որոշման մասինԵմենի վարչապետը հրաժարական է տվել Փաշինյանն այցելել է Ախթալա և ծանոթացել կամրջի վերականգնման ուղղությամբ իրականացված աշխատանքներինՀամայն Ռուսիո Պատրիարք Կիրիլը ժամանել է Բաքու Իշխանությունը պետք է հեռանա․ Բագրատ Սրբազանը դիմում է ժողովրդինԱՄՆ պետդեպը հաստատել է Ուկրաինային մատակարարած F-16 կործանիչների սպասարկման պայմանագիրըՈւկրաինան չի կարող երաշխավորել մայիսի 9-ին Մոսկվայում կայանալիք միջոցառումներին օտարերկրյա պետությունների ներկայացուցիչների անվտանգությունը. Զելենսկի«Բարսելոնա»-ն կարևոր վերադարձ կունենա «Ինտեր»-ի դեմ պատասխան խաղում․ Ֆլիկը տեղեկություններ է հայտնելՀնդկաստանն արգելք է սահմանել Պակիստանից ապրանքների ներմուծման և տարանցման վրաԲեյոնսեն Լոս Անջելեսի համերգից լուսանկարներ է հրապարակել Թրամփը Հռոմի Պապի կերպարով լուսանկար է հրապարակել «Հայաստան-Արցախ» ՀԵՄ-ի եւ «Կամուրջ» ՔՆ-ի միջեւ հուշագրի կնքումից հետո հայտարարեցինք, որ ունենք որոշում, որպես առաջին համատեղ ծրագիր մասնակցել՝ Մայիսի 9-ի Հայրենական Մեծ Պատերազմի հաղթանակի 80-ամյակի քայլերթինԻնչու՞ են ոմանք մեղադրում միայն ռուսներին և ոչ երբեք թուրքերին. Մենուա Սողոմոնյան«Հնչեղ ապագա» համերգը միավորեց Հայաստանի և Ռուսաստանի պատանի երաժիշտներին