44-օրյա պատերազմի արդյունքը կանխորոշված էր, դա խոստովանել է նույնիսկ Փաշինյանը, նրա համար Արցախը բեռ է․ Ավետիք Չալաբյան
Տեսանյութեր
Թեև Փաշինյանը ժամանակին հայտարարել է, թե արցախյան բանակցությունների մասին մշտապես որոշակի հանրայնություն կապահովի, իրականությունը ճիշտ հակառակն է՝ մենք բացարձակ պատկերացում չունենք, թե ինչ է տեղի ունենում այդ բանակցությունների ժամանակ։ Դատելով բանակցություններից հետո Փաշինյանի, Ալիևի և Շառլ Միշելի արած հայտարարություններից՝ դրանք մասնակիորեն փակուղում են։ Պատճառը, թե ինչու են այդ բանակցություններն անցկացվում Բրյուսելում, ոչ թե Մոսկվայում, այն է, որ Մոսկվան զբաղված է Ուկրաինայի հետ սեփական հակամարտությամբ, իսկ վերջին օրերին այն սկսել է հակառակ ընթացք ստանալ՝ ուկրաինական ուժերը հակագրոհի են անցել Խարկովի և Խերսոնի շրջակայքում։ Ռուսաստանը խիստ զբաղված է, բայց մյուս կողմից՝ մեր տարածաշրջանում և ամենուր կա մի կողմից՝ Ռուսաստանի, մյուս կողմից՝ Հյուսիսատլանտյան դաշինքի երկրների միջև շահերի կտրուկ հակասություն, կողմերը կանգնել են բարդ երկընտրանքի առջև՝ ո՞ւմ միջնորդությունից օգտվել։ 168TV-ի «#ՕրաԽնդիր» հաղորդման ժամանակ նման կարծիք հայտնեց հասարակական-քաղաքական գործիչ Ավետիք Չալաբյանը։
«Երբ Ադրբեջանը Շուշիում անցկացրեց հերթական բեմականացում-կոնֆերանսը, ՌԴ դեսպանն այցելեց Շուշի, իսկ Մինսկի խմբի մյուս համանախագահներ՝ Ֆրանսիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանները ցուցադրաբար հրաժարվեցին այցելությունից՝ շարժելով Ադրբեջանի զայրույթը և նույնիսկ բերելով ադրբեջանական կողմի այն հայտարարությանը, թե ԱՄՆ-ը կարող է դուրս մղվել այս հակամարտության կարգավորումից։ Ադրբեջանի կողմից զարմանալի քար է նետվում ԱՄՆ-ի պես գերտերության վրա, բայց կարելի է ենթադրել, որ այս պահին ռուսական և ադրբեջանական կողմերի շահերն ավելի շատ են համընկնում, քան Ադրբեջանի և Մինսկի խմբի համանախագահ մյուս երկու արևմտյան երկրների։ Դա, իհարկե, զարմանալի է, քանի որ մենք ենթադրում ենք՝ Ռուսաստանը մեր դաշնակիցն է, սակայն առնվազն այս պահին կա որոշակի շահերի համընկնում»,- ասաց քաղաքական գործիչը։
«Այս պայմաններում տեղի է ունենում դիվանագիտական հարթակների՝ մեզ համար խիստ անբարենպաստ բազմազանեցում։ Կա առնվազն երկու հարթակ՝ Մոսկվա և Բրյուսել, այն դեպքում, երբ նախկինում կար մեկը՝ Մինսկի խմբի համանախագահ երեք երկրները, որոնք փորձում էին կողմերին ի մի բերել։ Բնականաբար, մեր շահն այն է, որ ի վերջո՝ արցախյան հակամարտության կարգավորումը վերադառնա Մինսկի խմբի համանախագահությանը՝ որպես կոլեկտիվ միջնորդ, և այն սկզբունքներին, որոնք կային մինչև պատերազմը։ Ի վերջո, եթե այդ սկզբունքները հիմնված են Հելսինկյան եզրափակիչ ակտի և ՄԱԿ-ի կանոնադրության վրա, ապա պատերազմը՝ որպես այդպիսին, միգուցե փոփոխության ենթարկի կարգավորման մոդելը, բայց ոչ բուն սկզբունքները։ Դրանք միջազգային իրավունքի հիմնարար սկզբունքներն են՝ ազգերի ինքնորոշման, տարածքային ամբողջականության ճանաչում և ուժի կիրառումից հրաժարում։ Ադրբեջանն այս ընթացքում ուժի կիրառումից չի հրաժարվել, ընդհակառակը՝ ցուցադրաբար ուժ է կիրառել, միարժեքորեն մերժում է ազգերի ինքնորոշման սկզբունքը՝ հայտարարելով, որ Արցախ գոյություն չունի, և Արցախի հայ բնակչությունը պետք է վերադառնա Ադրբեջանի ենթակայության տակ՝ առանց որևէ ինքնորոշման կամ ինքնավարության»,- նշեց Ավետիք Չալաբյանը։
Հասարակական գործչի կարծիքով՝ խնդրի ակունքն այն է, որ այս վարչակարգն իշխանության գալու պահից իրականացնում է Արցախի հանձնման ծրագրային քաղաքականություն․ «Պատերազմի արդյունքը կանխորոշված էր, և նույնիսկ Փաշինյանը զգացմունքային մի պահի հայտարարեց, որ ինչ էլ լիներ՝ կունենայինք նույն իրավիճակը։ Դա աբսուրդ է, ինչո՞ւ պիտի նույն իրավիճակն ունենայինք, ինչո՞ւ մինչև այդ չունեինք այդ իրավիճակը։ Ինչո՞ւ էին բանակցային սեղանին դրված փաթեթներ, որոնք Արցախի համար ենթադրում էին միջանկյալ կարգավիճակ, իսկ մինչև վերջնական կարգավիճակի շնորհումը Արցախն առնվազն պետք է մնար ԼՂԻՄ-ի և Քարվաճառի ու Քաշաթաղի շրջանների սահմաններում։ Սա լրիվ ուրիշ բանակցային փաթեթ էր։ Հայաստանյան այս իշխանությունը, ի սկզբանե գալով հակաարցախյան մտադրությամբ, վճռական է Արցախը մինչև վերջ հանձնելու և հայաթափելու հարցում»:
«Այս իշխանությունը համարում է, որ Արցախը բեռ է ոչ թե Հայաստանի, այլ կոնկրետ իրենց համար։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ քաղաքական ընդդիմությունն ի վերջո հենվում է նաև Արցախի վրա՝ և՛ որպես լեգիտիմության, և՛ որպես քաղաքական այլընտրանքի աղբյուր։ Այս իշխանությունը հասկանում է, որ ներքին հակառակորդներին հաղթելու համար նրանց պետք է արմատախիլ անել։ Այս վարչախումբը կործանում է պետությունը, հայ ազգը՝ որպես ամբողջություն, համարում է, թե հայ ազգն ընդամենը նախկին ՀԽՍՀ-ն է՝ մի երկիր, որը վաղուց գոյություն չունի։ Վերջին երեսուն տարում ՀՀ-ն և Արցախը նոր իրողություններ էին, որոնց համար մեր ազգի լավագույն զավակներն արյուն են թափել, իսկ մենք բոլորս գնացել ենք իրական և կոնկրետ զոհողությունների՝ նյութական, ֆինանսական, որպեսզի ունենանք նոր հայկական և միասնական պետություն»,- ամփոփեց Ավետիք Չալաբյանը:
