Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայում լուրջ փոփոխություններ են սպասվում. խոշոր չափերի չարաշահումներ են հայտնաբերվել
Հասարակություն
Մամուլում վերջերս հաճախ են գրում այն մասին, որ Գիտությունների ազգային ակադեմիայում լուրջ փոփոխություններ են սպասվում: Ըստ շրջանառվող լուրերի՝ գործող իշխանություններն այդ որոշմանը եկել են՝ հիմք ընդունելով Ակադեմիայի տարբեր հիմնարկներում կատարված ստուգումների արդյունքում հայտնաբերված խոշոր չափերի չարաշահումները:
Չարաշահումները հատկապես խոշոր չափերի են եղել Բյուրականի աստղադիտարանում՝ Ռադիկ Մարտիրոսյանի նախագահության տարիներին, 2006-2021 թվականներին:
Մասնավորապես, «Ռոսկոսմոս»՝ «Астрономический научный центр» բաժնետիրական ընկերության հետ 01.08.2019 թ. կնքվել է ծառայությունների մատուցման պայմանագիր, որի արժեքը կազմել է 27,787,000.0 ռուբլի։ Ստուգմամբ պարզվել է, որ 01.11.2019 թ. - 30.09.2020 թ. պայմանագրային պարտավորությունների դիմաց (7,734,250.0 ռուբլի) պատվիրատուի կողմից աստղադիտարանին վճարումներ չեն կատարվել, այն դեպքում, երբ պայմանագրի 2.2 կետով պատվիրատուն պարտավոր էր վճարել ավանսային գումար 80 %-ի չափով՝ 52,592.9 հազ. դրամ։ Պայմանագրի 6.1 կետով սահմանվել է, որ կողմերը պարտավոր են փոխհատուցել վնասները հակառակ կողմին՝ համաձայն պայմանագրի, բայց ոչ ավելի պայմանագրային գումարից։ Այս պայմաններում, 30.09.2020 թ.-ին ՊՈԱԿ-ի կողմից բաժնետիրական ընկերությանը ուղարկվել է ծառայության մատուցման հանձնման–ընդունման ակտը (7,734,250.0 ռուբլի), որի դիմաց մինչ ստուգումների պահը վճարումներ չեն կատարվել, այն դեպքում, երբ աստղադիտարանը «Астрономический научный центр» բաժնետիրական ընկերությանը ծառայությունները մատուցել է «Սարավան» կիրառական աստղագիտության բաժնի միջոցով շուրջ 20 աշխատակցով, և ամսական նվազագույն ծախսը կազմել է շուրջ 2 մլն դրամ։
Բյուրականի աստղադիտարանը ստուգվող ժամանակաշրջանում հսկիչ դրամարկղային մեքենա չի ունեցել, այն ձեռք է բերել միայն 2020թ.-ի հուլիսին, այն դեպքում, երբ իրականացրել է ձեռնարկատիրական գործունեություն՝ կազմակերպելով գիտական էքսկուրսիաներ, այցելություններ թանգարան և գիշերային աստղադիտումներ, որոնք կատարվել են շաբաթվա տարբեր օրերին և ժամերին՝ հիմնականում գիշերային ժամերին (ներառյալ շաբաթ, կիրակի և տոն օրերին), և կատարվել են կանխիկ դրամով դրամական հաշվարկներ։ Տվյալ դեպքում նշված ծառայությունների համար գանձվող գումարների մուտքի չափը կազմակերպության հաշվապահություն մնացել է անհայտ, քանի որ ստուգման ժամանակ պարզվել է, որ չի վարվել նաև այցելուների մուտքի հաշվառման մատյան կամ ցուցակ, որտեղ պետք է գրանցվեր կազմակերպության կողմից մատուցված ծառայությունների տեսակը, մեկ միավորի արժեքը, ինչպես նաև այցելուների քանակը, գործառնության բովանդակությունը, չափման միավորները։
Հյուրանոցային ծառայության՝ գիշերավարձի գծով արտաբյուջետային եկամուտների ստուգմամբ պարզվել է, որ աստղադիտարանի հյուրատան պատասխանատուի հայտարարության համաձայն, աստղադիտարանի աշխատակիցներից մեկը 08.06.2020 թ.-ից մինչև 24.09.2020 թ. զբաղեցրել է հյուրատան N 9 սենյակը (1 օրվա վարձը կազմել է 15 հազ. դրամ)։ 05.11.2020 թ. ներկայացված տեղեկանքի համաձայն՝ վերջինս, առանց անվճար հիմունքներով զբաղեցնելու որևէ հիմքի, 109 օրվա դիմաց որպես հյուրանոցային վճար վճարում չի կատարել 1,635.0 հազ. դրամ։ Նշված գումարը չի արտացոլվել որպես այլ եկամուտներ։ Հարկ է նշել, որ 2014 թ.-ից մինչ ստուգման պահը հյուրանոցային վճարների վերաբերյալ որևէ հաշվառում չի տարվել։ (Առավել մանրամասն՝ սկզբնաղբյուր կայքում):
Հասարակության լայն զանգվածների համար այդ չարաշահումներն այդպես էլ անհայտ են մնացել, քանի որ ստուգումների փորձագիտական եզրակացությունները մնացել են նույն համակարգում՝ տեղեկատվությունը փոխանցվել է ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությանը և նախաքննություն իրականացնող մարմիններին, սակայն այն փաստացի թաքցվել է կամ դրանց պարզապես ընթացք չի տրվել:
Տարածված լուրերի համաձայն՝ հայտնաբերված չարաշահումների և մասնավորապես Մարտիրոսյանի հարցն առաջիկայում քննվելու են դատախազությունում:
1or.am-ը կապ հաստատեց Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի հետ՝ ճշտելու չարաշահումների և առաջիկա դատավարության հետ կապված լուրերի իսկությունը: Ի պատասխան մեր հարցմանը՝ Ակադեմիայի լրատվության բաժնից ասացին, որ իրենք առկա բոլոր փաստերն ուղարկել են ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարություն՝ ըստ էության հրաժարվելով որևէ մեկնաբանություն տալ:
Մարիամ Նալբանդյան
