Երևանն ու Բաքուն բախվում են Հաագայում. Независимая Газета

Իրավունք 18 Հոկտեմբեր, 2021 22:03

ՄԱԿ-ի Միջազգային դատարանը քննել է Հայաստանի պահանջները Ադրբեջանի դեմ հայցում`պարտադիր անհետաձգելի միջոցների կիրառման վերաբերյալ, գրում է Независимая Газета-ն՝ մանրամասնելով, որ իմաստն այն է, որ նախքան հիմնական պահանջի քննարկումը սկսելը, Բաքուն պետք է ազատ արձակի հայ ռազմագերիներին և պատանդներին, դադարեցնի հայկական պատմամշակութային ժառանգության նկատմամբ բարբարոսական վերաբերմունքը և ազգային ատելության քաղաքականությունը: Հոկտեմբերի 18-19-ը դատարանը կլսի ադրբեջանական կողմի հայցը:

«Ադրբեջանի դեմ հայցը պարունակում է ռասայական խտրականության մասին միջազգային կոնվենցիայի վեց հոդվածների խախտման մեղադրանք: Հայտարարության մեջ ասվում է, որ երկար տարիներ Ադրբեջանը հայերին ենթարկել է ռասայական խտրականության, որն արտահայտվել է նույնիսկ խոշտանգումներով և զանգվածային սպանություններով, չխոսելով առօրյա մակարդակի հաճախակի նվաստացումների մասին:Ադրբեջանը պասիվ դիրքորոշում չի զբաղեցրել և հակընդդեմ հայց է ներկայացրել ՄԱԿ-ի Հաագայի դատարան: Այն պարունակում է հայկական կողմի նույն բանի հայելային մեղադրանքներ:

Տարածաշրջանային JAM-news-ը գրում է, որ, ըստ Հայաստանի շահերը ներկայացնող իրավաբանների, հայցը պարունակում է Ադրբեջանում հայ բանտարկյալների խոշտանգումների և նվաստացման ապացույցներ: Մասնավորապես, խմբի անդամներից մեկը՝ Շոն Մերֆին, դատավորին ասել է, որ ինչպես միջազգային նորմերին համապատասխան, այնպես էլ՝ Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների ստորագրած եռակողմ հայտարարության համաձայն, Բաքուն պետք է անհապաղ ազատ արձակեր ռազմագերիներին 44-օրյա պատերազմի ավարտից հետո, բայց դա չի արել: Մերֆին ընդգծել է, որ խոսքն առնվազն 45 բանտարկյալի մասին է, որոնց առկայությունն Ադրբեջանը չի հերքում:

Զեկուցողն ասել է, որ անցած տարվա դեկտեմբերին ադրբեջանական կողմը հայ զինվորներին գերեվարել էր այն պատրվակով, թե իբր նրանք խախտել են զինադադարի պայմանները, չնայած հայկական կողմը պարտավորություն չէր վերցրել լքել այն գյուղը, որտեղ գերի էին ընկել այս զինվորները: Շոն Մերֆին դատարանին ներկայացրել է հայ գերիների դաժան խոշտանգումների և նույնիսկ սպանությունների տեսանյութերը: Այս կադրերի մի մասը սոցցանցերում տարածել են ադրբեջանցի զինվորականները:

Հայաստանի կողմից մեկ այլ մեղադրանքն Ադրբեջանի անընդունելի վերաբերմունքն է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներում հայերի մշակութային և պատմական ժառանգության նկատմամբ: Վանդալիզմի բազմաթիվ փաստեր կան, բայց դրանք բոլորը խամրում են Շուշի քաղաքի հայտնի Ղազանչեցոց տաճարի հրետակոծության ֆոնին: Ըստ հայկական կողմի փաստաբանների, այդ գործողությունները հակասում են նախագահ Իլհամ Ալիևի հավաստիացումներին, որոնք նա հնչեցրել է ՄԱԿ-ի ամբիոնից. Ադրբեջանը տարբեր ժողովուրդների հանդուրժողականության և խաղաղ գոյակցության օրինակ է:

Հայաստանի շահերը ներկայացնող մեկ այլ փաստաբան Կոնստանտինոս Սալոնիդիսն իր խոսքում ընդգծլ է, որ Ադրբեջանում ազգային ատելությունը քարոզվում է ամենաբարձր մակարդակով. բավական է ծանոթանալ պետության բարձրաստիճան պաշտոնյաների ելույթներին: JAM-news-ը մեջբերում է Սալոնիդիսի խոսքերը Բաքվում բացված Հաղթանակի պուրակի անթույլատրելիության մասին, որտեղ գերեվարված և վնասված ռազմական տեխնիկայի հետ միասին ցուցադրվում են հայ զինվորների նվաստացուցիչ մանեկեններ:

Ըստ ընթացակարգի՝ Ադրբեջանը ներկայացրել է հակադարձ դիրքորոշում: Նրա շահերի ներկայացուցիչ Փիթեր Գոլդսմիթն ասել է, որ Ադրբեջանը կատարել է եռակողմ հայտարարության իր բոլոր պարտավորությունները: Նա չի հերքել, որ Բաքուն պահում է որոշակի թվով հայերի, սակայն ընդգծել է, որ նրանք մեղադրվում կամ արդեն դատապարտված են ծանր հանցագործությունների համար: Ադրբեջանական կողմը հրաժարվել է ընդունել ռասայական խտրականության մեղադրանքները՝ նշելով, որ Հայաստանի փաստարկները ճիշտ չեն:

Ադրբեջանի մեկ այլ օրինական ներկայացուցիչ Էլնուր Մամեդովը հայտարարել է, որ որոշ ցուցանմուշներ հանվել են Հաղթանակի պուրակի տարածքից, և ընդգծել է, որ Բաքուն հետաքննություն է սկսել և նույնիսկ մեղադրանք է առաջադրել իր մի շարք զինվորականների, որոնք կասկածվում են 44-օրյա պատերազմի ընթացքում հայերի դեմ հանցագործություններ կատարելու համար»,-գրել է պարբերականը:

Նշենք, որ Ադրբեջանի հայցի վերաբերյալ նմանատիպ լսումներն արդեն մեկնարկել են: Դրանք կտևեն այսօր և վաղը Հաագայում, որից հետո ՄԱԿ-ի միջազգային դատարանը կամփոփի առաջին արդյունքները: Հայաստանի պահանջի վերաբերյալ անհետաձգելի միջոցառումների վերաբերյալ դատարանի որոշումը կկայացվի մոտավորապես մեկ ամսից: Հիմնական պահանջի քննարկումը կսկսվի ավելի ուշ: